جایگذاری ایمپلنت نیاز به یک هماهنگی کامل میان متخصصین مرتبط با این رشته یعنی متخصص جراح لثه، بهترین متخصص ایمپلنت، متخصص پروتز و رادیولوژیست و بهداشت کار دهان و دندان دارد تا بتوان بهترین نتیجه ممکن را به دست آورد هنگامی که ایمپلنت در ناحیه بی دندانی گذاشته می شود ارزیابی دوره ای و کلینیکی رادیوگرافی برای اطمینان از ماندگاری بدون مشکل آن واجب است.
این پروسه ها به صورت معمول در بازه های زمانی متوالی برای ارز یابی بهداشت بیمار هم استفاده می شود. اوایل برای دستیابی به ماندگاری دراز مدت تاکید بر روی فاز درمان برای بدست آوردن جوش خوردن مناسب ایمپلنت به فک بود و ما امروزه بر روی فاز نگهداری و سلامتی لثه اطراف ایمپلنت تاکید می شود که بهترین شخص برای این کار خود بیمار و متخصص لثه می باشد.
پس موفقیت دراز مدت ایمپلنت اساسا بستگی به فاز نگهداری آن شامل بهداشت مناسب بیمار در منزل وپروسه های پیشگیری حرفه ای در ملاقات در دوره ای دارد. بنابراین بیمار به عنوان همکار ما در منزل محسوب می شوند و همکاری آن ها غیر قابل اجتناب است. زمان های ملاقات های دوره ای کاملا بر اساس مسائل پزشکی و دندان و بهداشت بیمار تعین می شود ولی بهتر است هر ۳ ماه یکبار باشد و حداقل ۱ ساعت به طول بیانجامد .
پارامترهای تشخیص بافت های اطراف ایمپلنت
این پارامترها باید اختصاصیت و حساسیت بالائی داشته باشند و برای انجام دادن ساده باشند.
- ارزیابی مخاط و جرم وپلاک: به صورت امتیاز دهی از (۰ تا ۳) که صفر نشانگر عدم وجود پلاک تا ۳ که نشانگر جرم و پلاک زیاد است. التهاب مخاط هم شامل ۴ امتیاز (۰ تا ۳) که از کم تا زیاد می باشد.
- خون ریزی در لمس.
- عمق تحلیل استخوان.
- عرض مخاط کراتیزه اطراف: لزوم لثه ی کراتیزه در اطراف ایمپلنت هنوز مورد شک و شبهه است. در عین حال وجود لثه کراتیزه در اطراف نسبت به دندان طبیعی دارای مزایای بیشتری است و بدون بافت کراتیزه تشکیل پاپیلای لثه میان دو ایمپلنت یا دو دندان غیر ممکن است.
- آنالیز مایع شیار لثه اطراف محل کاشت.
- چرک: یک مشخصه ی قطعی برای بیماری فعال می باشد و لزوم فعالیت های ضد عفونی را میرساند.
- ارزیابی اکلوژن: هرگونه علائمی از عدم هارمونی مثل تماس های زودرس روکش ایمپلنت با دندان های روبه رو و یا عدم تماس مناسب با دندان های مجاور و باز بودن فضای بین آن ها باید بررسی و رفع شود در غیر این صورت دردرازمدت باعث شکستن قطعات روکش ایمپلنت می شود.
- ارزیابی رادیوگرافیک: تا ۵/۱میلی متر تحلیل استخوان در سال اول نرمال تلقی می شود و در سال های بعد هم ۲/۰ میلی متر سالانه مشکلی ندارد. ۶ ماه پس ازقرار دادن روکش ایمپلنت یک عکس پری اپیکال به روش بایت وینگ باید تهیه شود و با عکس روز تحویل دادن روکش ایمپلنت مقایسه شود. در صورتی که عکس نرمال باشد و هیج علامت کلینیکی هم وجود نداشته باشد گرافی بعدی به ۳سال بعد موکول می شود. ولی چنانچه تحلیلی مشاهده شد عکس بعدی ۶ ماه بعد تهیه و مقایسه می شود.
- ارزیابی لقی و ثبات ایمپلنت: توسط دو وسیله ی سفت نیرویی به بزرگی ۵۰۰ گرم وارد می شود ولی تست لقی برای ایمپلنت از حساسیت پایینی برخوردار است. از وسایل الکترونیکی مثل (پریوتست) هم می توان استفاده کرد که توانایی تشخیص لقی های اولیه را به صورت زود هنگام دارد.
- مراقبت خانگی: بیماران ایمپلنت معمولا تاریخچه ی بهداشت دهانی پایین تر از حد نرمال دارند که منجر به بی دندانی آنها شده است. بنابراین آموزش بهداشت باید شامل راهنمایی های کلامی و توضیحات تصویری برای موفقیت درازمدت ایمپلنت و روکش آن انجام شود و در عین حال باید این تکنیک ها در جلسات ملاقات دوره ای مرور و چک شوند. در عین حال باید از وسایلی استفاده کرد که باعث زبری سطح روکش و اباتمنت نشود.
- مراقبت حرفه ای در مطب: ایمپلنت نیاز به مراقبت های ویژه ای فرا تر از مسواک زدن دارد. دندان توسط الیافی به استخوان وصل شده است و در نتیجه دارای مکانیزم های متعددی در برابر جرم و پلاک و عفونت می باشد ولی ایمپلنت همچین مکانیزم های دفاعی راندارد.
مراقبت خانگی ایمپلنت باید به چه طریقی انجام شود؟
- مسواک زدن: روزانه ۲ بار مسواک زدن و برداشت جرم و پلاک ها با یک مسواک نرم واجب است. می توان از مسواک های برقی هم استفاده کرد. بیمار باید از روش مسواک زدن (تکنیک بس)استفاده کند. به نظر می آید استفاده از مسواک های برقی ارجح باشد چون آنها دارای ترکیبی از عمل مکانیکی و نفوذ مایع می باشند. در موارد زیر بریج های ایمپلنت هم از مسواک های بین دندانی می توان استفاده کرد .
- نخ دندان: تعداد بسیار زیادی نخ دندان و تمیز کننده های بین دندانی موجود است.
انواع نخ دندان:
- نوع پلاستیکی.
- نوع بافته شده: سفت تر از نوع عادی است و برای جاهایی که نخ دندان عادی نمی تواند وارد و مواد را خارج کند.
- نوع ابریشمی: برای روکش تک ایمپلنت ها که با لثه هم در تماس بسیار نزدیک باشد تا لثه آزرده نشود.
- نوار های دندانی با عرض های مختلف برای پاک کردن اباتمنت در دسترس است.
- تمیز کننده های بین دندان: در سایزها و اشکال مختلف موجود است. وقتی بیمار قادر به استفاده از نخ دندان نیست کاربرد دارند. بر اساس وسعت ناحیه بی دندانی انتخاب می شوند. برای ایمپلنت از انواعی که دارای سیم های پوشیده شده با پلاستیک هستند باید استفاده کرد تا سطح اباتمنت را زخمی نکنند.
- واترجت: می توانند برای روکش های چند واحدی ایمپلنت بسیار مفید باشند ولی باید با احتیاط به کار برده شوند تا به لثه ی بیمار آسیبی نرسانند.
- مواد درمان شیمیایی موضعی: درافرادی که به التهاب مستعد هستند استفاده روزانه از مواد شیمیایی دهان شویه –ژل و محلول بسیار ضروری است. اعمال موضعی ژل ها بسیار بهتر از دهان شویه است.
- دوربین های داخل دهانی: برای ایجاد انگیزه برای بیمار و نشان دادن محل های تجمع جرم و آموزش بهداشت صحیح بسیار مفید است.
مراقبت حرفه ای در مطب به چه صورت انجام می شود؟
- انتخاب وسایل در مطب: وسایل مورد استفاده برای مراقب حرفه ای در مطب نباید خشن و درشت باشند باید یکبار مصرف یا قابل استریل باشند و قابلیت برداشت جرم و پلاک را بدون آسیب به ایمپلنت داشته باشند. از مواد استیل نباید استفاده کرد چون باعث خراش روی ایمپلنت و اباتمنت می شود و حتی می تواند باعث ایجاد اثر گالوانیک شود که همه این ها در نهایت باعث التهاب لثه و تحلیل استخوان می شوند. وسایل جرم گیری پلاستیکی تغییراتی برروی سطح ایجاد نمی کنند بنا بر این برای جرم گیری ایمپلنت پیشنهاد می شوند. کورت های طلا برای ایمپلنت مناسب نیستند. از دستگاه های سونیک و اولتراسونیک با سری های پلاستیکی می توان استفاده کرد. جرم های اطراف محل کاشت معمولا سست تر از جرم های اطراف دندان هستند و بیشتر در بالای لثه قرار دارند.
- پولیش کردن: هدف اصلی پولیش کردن برداشت پلاک است. روکش و اباتمنت را به وسیله ی رابرکاپ و خمیر های غیر ساینده پالیش مثل آلومنیوم اکساید – اکساید قلع و یا کلرو هگزیدین می توان پولیش کرد. استفاده از پولیش با هوا و همچنین پودر پامیس ممنوع است چون هم باعث اسیب به اباتمنت می شود و هم امکان اسیب به لثه را دارد.
نتیجه گیری:
ایمپلنت دندان نیاز به نگهداری دائمی دارد که هم در مطب و هم در منزل باید به آن توجه کرد.