بیماری ms یک اختلال تخریب عصبی غشای میلین پیش رونده می باشد که درآن پلاک هایی بر روی سیستم عصبی مرکزی ایجاد می شوند که باعث تغییر عملکرد عصب می شوند.
اگر چه علت دقیق ام اس ناشناخته است می توانند ترکیبی از علل زیر باشند:
- استعداد ژنتیکی.
- فاکتور های محیطی.
- نقص سیستم ایمنی.
- التهاب سیستمیک.
پیشرفت ام اس و تشکیل پلاک های جدید باعث تغییر در عملکرد های حسی حرکتی و شناختی می شود و علائم آن در افراد مختلف بسیار متفاوت است. این اختلال بر اساس نوع و شدت و بهبودی تقسیم می شود. حدود ۸۵% از این بیماری به صورت relapsing-remitting است. این نوع دوره هایی از بهبود و عود دارد. معمولا بعد از چند روز تا چند هفته بهبود می یابد، البته باعث آسیب به سیستم عصبی می شود. این بیماری می تواند تبدیل به نوع پیشرونده ثانویه شود.
برای اکثر افراد دارای ms پیشرفت بیماری یک پروسه تدریجی است. نوع پیشروند اولیه و نوع بهبود یابنده پیشرفته نادر هستند و در عین حال انواع جدی هستند که شروع آن ها ناگهانی است و دارای تاثیرات مهم عصبی هستند. داروهای موثر بر یک نوع بر نوع های دیگر موثر نیستند. اگر چه در هر شخصی امکان ایجاد ام اس وجود دارد ولی معمولا در خانم های میان ۲۰ تا ۴۵ سال اتفاق می افتد.
مواردی که باعث ایجاد و توقف ms می شود، چیست؟
- عفونت.
- التهاب.
- وجود اختلالات سیستم ایمنی.
- سرما خوردگی و آنفولانزا.
- کمبود ویتامین ها.
- سیگار.
علائم فیزیکی معمول:
- درد.
- التهاب.
- نقص های حرکتی.
- خستگی.
علائم فیزیکی شدید:
- مشکلات مثانه و شکم.
- اختلال درفعالیت های جنسی.
- مشکلات حافظه و تمرکز.
- افسردگی.
درد های صورتی مثل نورآلژی تریژمینال و بی حسی نسبی صورت و اسپاسم و مشکلات در صحبت کردن و بلعیدن به کرات گزارش شده اند. خستگی یکی از شایع ترین مشکلات افراد دارای ام اس می باشد. حدود ۷۵% این بیماران در حدی مشکل خستگی دارند که در فعالیت های روزمره آن ها اختلال ایجاد می شود.
تشخیص و درمان ام اس
بیماری های دیگری که علائم آن ها ms است:
- بیماری لایم (توسط کنه منتقل می شود).
- سیفیلس.
- ویروس نقص سیستم ایمنی.
- واسکولیت.
- سندرم شوگرن.
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک.
- کمبود ویتامین ها.
اگر چه درمانی برای ام اس وجود ندارد مجموعه ای از دارو ها و درمان های جایگزین که باعث تشکیل علائم و کم کردن عود می شوند وجود دارد. هدف درمان اولیه کم کردن سرعت بیماری و تعداد عود ها می باشد. تشخیص سریع و دارو و درمان در شروع بیماری باعث جلوگیری از تخریب دائمی عصب می شود و درکل همکاری و ارائه درمان بسیار مهم است و افرادی که دارای همکاری بهتر هستند و درمان را دنبال می کنند دوره های طولانی تری از بهبود را دارند.
چالش سلامتی دهان
افراد دارای ام اس در ریسک بالاتری برای:
- پوسیدگی.
- ژنژیویت (التهاب لثه).
- پریودونتیت (پیوره).
- کاهش پاسخ سیستم ایمنی.
بیماری های لثه دارای التهاب می باشند و التهاب باعث کشیدن ماشه بیماری ms می شود. جرم گیری در بالا و زیر لثه باعث از بین بردن التهاب می شود. در مقایسه با افراد سالم این افراد دارای شدت بیشتری در بیماری های لثه و پوسیدگی هستند.در بعضی موارد محدودیت های جسمانی در بین بیماران باعث سخت شدن رعایت بهداشت دهان می شود. در این موارد می توان از مسواک های برقی و مسواک های با دسته های تغییر یافته استفاده کرد. در این بیماران باید ریسک پوسیدگی ارزیابی شود که شامل پوسیدگی های موجود ترمیم های موجود و وجود پروتز های ثابت و متحرک فلورایدتراپی و خشکی دهان رژیم درد های صورتی و محدودیت های حرکتی می باشد. به خصوص مشاور های تغذیه ای باعث کاهش ریسک پوسیدگی می شود. بیمار با ریسک بالای پوسیدگی باید فلورایدتراپی شوند که شامل وارنیش های فلوراید در مطب و دهان شویه های فلوراید در منزل می باشد.
علائم شایع دهانی (در نتیجه مصرف داروهای ام اس)
- خشکی دهان ( گزرستومیا ).
- افزایش حجم لثه.
- التهاب مخاط ( موکوزیت ).
- استرماتیت زخمی.
- قارچ (کاندیدا).
- التهاب گوشه لب (چیلیت).
- عود فعالیت ویروس هرپس
اگر بیمار از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده می کند او در ریسک بالاتری برای عفونت های فرصت طلب و سرطان ها قرار دارد. بیماران دارای خشکی دهان شاید نیاز به جایگزین های بزاق داشته باشند. بیماران دارای قارچ و التهاب گوشه دهان نیاز به داروهای ضد قارچ دارند. بیماران دارای ضایعات هرپتیک نیاز به داروهای ضد ویروسی دارند. دندانپزشک باید بیمار را ترغیب به ترک سیگار و عادت غلط کند.
ملاحظات درمانی جراحی در بیماران مبتلا به ms
قرار در ملاقات صبح ها و کوتاه باشد. باید در نظر داشت که این بیماران به سادگی دچار خستگی می شوند و امکان دارد در بلع و نگهداری مایعات در دهان مشکل داشته باشد. مسائل مربوط به پارک کردن ماشین آن ها وآسانسور و تردد آن ها باید مد نظر قرار گیرد راحتی آن ها در اتاق انتظار بسیار مهم است.
جراحی های دهان در بیماران مبتلا به ام اس با در نظر گرفتن ملاحظات و مشاوره با پزشک معالج بیمار بلا مانع است. جراحی ایمپلنت برای تعداد زیادی بیمار توسط دکتر آریام بهترین متخصص ایمپلنت انجام شده است و هیچ منع تجویزی ندارد، فقط در بیمارانی که برای کاهش علائم کورتون مصرف می کنند ملاحظات مربوط به آن باید رعایت شود (افزایش دوز و سپس کاهش تدریجی کورتون طبق دستور پزشک معالج).